Eerste Paasdag en het is stralend weer. “Kom,” zeg ik tegen mijn man en mijn twee dochters, “laten we een fietstocht gaan maken.” Na eerst wat gemopper gaan mijn puberende dochters ook akkoord. Maar het oorspronkelijke idee voor een tocht door de Bollenstreek laten we al snel varen als we op de radio horen dat we beter niet richting de Keukenhof kunnen gaan. Het verkeer is daar namelijk volledig vastgelopen.
Mijn man fietst zo nu en dan met de racefiets in de omgeving van onze woonplaats Rijswijk en hij brengt ons naar het gebied rond Midden-Delfland. De omgeving en de kleine plaatsjes waar we doorheen fietsen zoals Den Hoorn en Schipluiden, zijn werkelijk prachtig. Het pontje om over te steken moet met de hand worden bediend. We zijn volop aan het genieten. En dan fiets ik op een gegeven moment langs een bordje ‘Midden-Delfland’ met daaronder het logo van een slak en de tekst Cittaslow. Ik herken de slak van de Italiaanse Slow Food beweging, maar ik dacht eigenlijk dat ze alleen in Italië aan ‘Slow’ deden. Niets blijkt minder waar. Terug thuis, kom ik erachter dat er naast Midden-Delfland nog 10 andere gemeenten in Nederland zijn die het keurmerk Cittaslow hebben: Alphen-Chaam, Borger-Odoorn, Echt-Susteren, Eijsden-Margraten, Gulpen-Wittem, Heerde, Peel en Maas, Vaals, Vianen en Westerwolde. En dat is nog niet alles: Cittaslow is inmiddels uitgegroeid tot een groot internationaal netwerk met meer dan 252 gemeenten verspreid over dertig landen wereldwijd. Er doen bijvoorbeeld gemeenten mee in IJsland, Turkije, Zuid-Afrika en zelfs in Australië.
Eigenlijk dacht ik dat ze alleen in Italië aan ‘slow’ deden…
Voor wie niet bekend is met het concept Cittaslow: deze beweging van de “langzame stad” is eind jaren 90 in het plaatsje Greve in Chianti opgericht. De toenmalige burgemeester van dit Toscaanse dorp, Paolo Saturnini, wilde de principes van de Slow Food-beweging overbrengen naar de lokale gemeenschappen en stadsbesturen. Hij kreeg al snel steun van de burgemeesters van andere plaatsen zoals Bra, Orvieto en Positano en later ook van de voorzitter van de Slow Food-beweging, Carlo Petrini.
De Slow Food-beweging is in de jaren 80 van de vorige eeuw ontstaan als reactie op de industriële productie van voedsel en de cultuur van fastfood en kant-en-klare maaltijden. Slow Food wil duurzame, lokaal geteelde producten beschermen en promoten. Het draait bij Slow Food om eten dat gezond en van goede kwaliteit is, dat geproduceerd is met respect voor de natuur en waar een eerlijke prijs voor wordt betaald. De Cittaslow-beweging heeft van deze uitgangspunten een manier van leven gemaakt. Gemeenten die het keurmerk van Cittaslow hebben, streven volgens hun manifest “naar de hoogst mogelijke kwaliteit van leven voor haar inwoners, ondernemers en bezoekers.” Daarbij spelen het behoud van de natuur, het cultuurhistorisch erfgoed en de plaatselijke tradities een grote rol, samen met het aanbieden en promoten van streekproducten en een grote sociale cohesie.
Cittaslow is inmiddels uitgegroeid tot een groot internationaal netwerk.
Dit klinkt allemaal heel vreedzaam, maar dat is het niet altijd. Maar niet iedereen zit op Cittaslow te wachten en dat kan hoog oplopen. In 2010 werd in het Zuid-Italiaanse kustplaatsje Pollica burgemeester Angelo Vassallo vermoord. Deze burgemeester, een voormalig visser met grote liefde voor de natuur, was een fervent aanhanger van zowel de Slow Food als de Cittaslow-beweging. De daders zijn nooit opgepakt, maar men vermoedt dat leden van de Camorra (de plaatselijke maffia) achter de moord zitten, omdat zij niet gediend waren van de maatregelen die Vassallo nam om misstanden op onder andere het gebied van het milieu aan te pakken.
Misschien moet er naast een Slow Food en een Cittaslow beweging ook een Slow Traffic beweging worden opgericht.
Zo’n vaart zal het hier hopelijk niet lopen en ik ben heel blij verrast dat er ook in Nederland en zelfs zo dicht bij huis aandacht is voor een duurzame en ‘langzame’ manier van leven. Wel hoop ik dat de plaatselijke horeca niet doorschiet in de wens om zo duurzaam mogelijk te zijn. Toen ik aan het einde van de fietstocht op een terras gemberthee met een schijfje citroen bestelde, werd mij verteld dat ze geen citroen hadden omdat dit niet lokaal geproduceerd wordt. Misschien moet er naast een Slow Food en een Cittaslow-beweging ook eens een Slow Traffic-beweging worden opgericht, zodat we op een milieuvriendelijke manier wel van alle heerlijkheden van de wereld, zoals een schijfje citroen, kunnen blijven genieten.