De Turkse invasie in 1974 leidde ertoe dat duizenden Grieks-Cyprioten halsoverkop hun huizen moesten achterlaten. Gedacht werd dat zij binnen een paar dagen weer terug zouden kunnen keren, maar de dagen werden weken, en de weken werden jaren…
Lege straten, vervallen hotels en restaurants. Villa’s zonder ramen met versleten, wapperende gordijnen in de wind van de zee. Sporen op het strand alleen nog afkomstig van dieren. Kogelgaten in de muren van verlaten woningen, nog volledig voorzien van complete inboedels. Dat is de verlaten spookwijk Varosha in de stad Famagusta, aan de oostkust van Cyprus, het op twee na grootste eiland in de Middellandse Zee…
Varosha was ooit een geliefd vakantieoord op het zonovergoten eiland Cyprus. Het is tevens de plaats waar het aangrijpende verhaal van Victoria Hislop zich afspeelt, in haar boek The Sunrise. Het boek gaat terug naar de zomer van 1972, waarin de Cypriotische kustplaats meer in trek is dan ooit en grote vijfsterrenhotels als paddenstoelen uit de grond schieten. Tot die ene zomer, wanneer de burgeroorlog tussen de Grieks- en Turks-Cyprioten het eiland meer en meer in zijn greep krijgt. Het prachtige verhaal van Hislop geeft je een kijkje in het leven van twee families die achterblijven in Varosha, met vrees voor eigen leven, en over hoe een ooit zo’n populaire badplaats in korte tijd veranderde in een spookstad.
Harde cijfers
In 1974 werd meer dan een kwart van de bevolking van Cyprus verbannen uit het door Turkije bezette noordelijke deel van het eiland, waar de Grieks-Cyprioten destijds 80% van de bevolking vormden. In totaal waren het maar liefst 180.000 Grieks-Cyprioten die van de één op andere dag uit hun huizen werden verdreven. Tot op de dag van vandaag wordt het noordelijke gedeelte door de Turks-Cyprioten bezet.
De Green Line scheidt het noordelijke deel van het zuidelijke deel van de stad.
Het eiland is dus al meer dan 45 jaar opgedeeld in tweeën. Dit maakt Nicosia, de hoofdstad van Cyprus, de enige verdeelde hoofdstad in heel Europa. De Green Line scheidt het noordelijke deel van het zuidelijke deel van de stad, een grens die nog steeds streng bewaakt wordt. Het is pas sinds 2003 weer mogelijk om van de ene naar de andere zijde van de grens te reizen: een reis van slechts een paar minuten door een gedemilitariseerde zone van één stad met dezelfde naam, die eruitziet als twee verschillende werelden.
Al ruim 45 jaar hopen sommigen nog steeds ooit terug te mogen keren.
De ooit zo welvarende gemeenschap van Varosha ligt er vandaag de dag nog steeds verlaten bij. Een deels ingestorte spookstad aan de noordelijke kust van Cyprus, met een verwilderde vegetatie, als een surrealistisch decor van een film. De meeste delen van de kustplaats zijn afgezet, maar in de delen waar je met een georganiseerde tour in een busje nog doorheen mag rijden, zie je de heftige impact van de Turkse invasie. Grieks-Cyprioten kunnen vanachter het hekwerk hun ouderlijk huizen zien liggen, met hun eigen spullen en de vele herinneringen die zij halsoverkop achter moesten laten. Zo dichtbij maar ook zo ver weg… Al ruim 45 jaar hopen sommigen nog steeds ooit terug te mogen keren.
Varosha blijft daarom niet meer dan een zichtbare, pijnlijke herinnering aan de Turkse invasie van 1974.
Of dit ooit gaat gebeuren is nog steeds niet duidelijk. Er werd al een oneindig aantal keer gesproken over het heropenen van Varosha, voornamelijk om de ooit zo populaire trekpleister opnieuw leven in te blazen. Maar de vergaderingen duren al bijna een halve eeuw. Varosha blijft daarom niet meer dan een zichtbare, pijnlijke herinnering aan de Turkse invasie van 1974.