Wat te denken van een Amersfoortse topstierenvechter, een Milanese fierljepkampioen of een Fransman die furore maakt met Jordaanliedjes? Deze wat merkwaardige beelden geven misschien aardig weer hoe bijzonder de prestatie was van Bernard Kruysen, een zanger die in Frankrijk beroemd werd in een wel zeer Franse kunstvorm: het Franse kunstlied, la mélodie française.
Hij is alweer ruim twintig jaar geleden overleden en redelijk in de vergetelheid geraakt. Sommige oudere Nederlanders herinneren zich echter Bernard Kruysen nog wel in de rol van de Franse operazanger Theo Fabrice in de film en dramaserie Eline Vere uit de jaren negentig. Maar eerder al, in de jaren zestig en zeventig was Bernard Kruysen zeer geliefd, vooral bij het Franse publiek. Kruysen combineerde namelijk een aantal elementen die juist in Frankrijk bijzonder in de smaak vielen. Frankrijk, het land waar alpinisten en wereldzeilers op een voetstuk staan, het land waar presidenten er openlijk minnaressen op na houden en -niet onbelangrijk- het land van dichters als Verlaine en Baudelaire. Bernard Kruysen had al deze elementen in zich verenigd. Naast fijngevoelig zanger van poëtische klassieke muziek was hij stoere diepzeeduiker, maker van onderwaterfilms, meervoudig kampioen harpoenvissen en ook nog eens een charmante vrouwenliefhebber.
Geboren in Zwitserland in 1933, bracht Bernard Kruysen zijn eerste levensjaren door in de Franse Provence in een Nederlandstalig gezin. Geïnspireerd door zijn vader, de kunstschilder Antoon Kruysen, begon de jonge Bernard een studie aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag, maar op enig moment besloot hij over te stappen naar het conservatorium en daarmee in de voetsporen te treden van zijn stiefvader, de Belgische operazanger Hubert Raidich. Hij bemachtigde een studiebeurs om in Parijs te gaan studeren waar hij terechtkwam bij de beroemde bariton Pierre Bernac. Bernac herkende het talent en de aantrekkingskracht van Kruysens stralend lichte en tegelijkertijd warme stem, en maakte het mogelijk dat de jonge zanger in korte tijd kon uitgroeien tot een van de toonaangevende vertolkers van het Franse lied.
Bernard Kruysen won een keur aan belangrijke Franse muziekprijzen en werkte samen met bekende kunstenaars zoals de grote Francis Poulenc, een van de componisten die rond 1920 deel had uitgemaakt van de fameuze Groupe des Six. Deze groep componisten, waartoe ook Arthur Honneger en Darius Milhaud behoorden, was gerelateerd aan dichters en beeldend kunstenaars uit het kubisme en het absurdisme. Vanwege deze connectie heeft Kruysen behoorlijk wat expressionistisch werk op zijn repertoire gekregen. Zijn opnames van liederen van Poulenc zijn bijvoorbeeld bijzonder treffend, maar ook kreeg hij veel bijval voor zijn vertolkingen van ‘traditionelere’ componisten als Claude Debussy, Henry Duparc en Gabriel Fauré.
Hij was beroemd om zijn zangkunst, maar tijdens de zomermaanden was Bernard Kruysen steevast diep onder water te vinden, als vrijduiker (duiken zonder persluchtflessen), filmer van onderwaterdocumentaires of (prijswinnend) harpoenvisser. Je kunt dit gerust een tweede carrière noemen, die hij onderhield naast zijn muziekwerk. En misschien is deze veelzijdigheid zelfs wel terug te horen in zijn muziek, zeker op zijn wat latere opnames: artistiek, gevoelig maar tegelijkertijd sensueel, zinnelijk en met een ruiger randje. Die rauwere kant zou wel eens het gewisse etwas kunnen zijn dat hem onderscheidde van zijn wat gepolijste en cerebrale tijdgenoten. Denk aan een stoere brandweerman die een jong poesje uit de boom redt, of aan een gespierde vrachtwagenchauffeur die onderweg een bundeltje van Vasalis leest.
Bernard Kruysen stierf in 2000 in Rijswijk op 67-jarige leeftijd. Er zijn diverse opnames van hem te beluisteren op de streamingdiensten of gewoon via de cd. Een mooie manier om eens kennis te maken met deze grote onbekende ‘Franse’ BN-er én met de Franse liedkunst: la mélodie française.