Italië is een prachtig land om in te wonen: mooie landschappen, prachtige steden en heerlijk eten. Helaas staat het land ook bekend om zijn stroperige bureaucratie die zorgt voor ellenlange wachtrijen en veel frustratie. Maar daar bedenken de Italianen wel wat op. Althans, Giovanni Cafaro verzon er wat op: het beroep codista, iemand die voor je in de rij gaat staan.
Je zou zeggen: hoe kom je het idee om van wachten je beroep te maken? Giovanni Cafaro was zijn baan als manager bij een kledingbedrijf in Milaan kwijtgeraakt nadat de productie naar een lagelonenland werd verplaatst. Als 41-jarige stuurde hij ontelbare cv’s rond in zijn zoektocht naar een nieuwe baan. In een lange wachtrij op het postkantoor om een rekening te betalen, zag hij de frustratie bij de medewachtenden. ‘Ik bedacht dat ik voor de anderen hetzelfde kon doen’, vertelde hij in een interview met The Economist. Dat was het begin van een nieuw beroep: Il Codista. Coda is Italiaans voor ‘rij’ en met het achtervoegsel -ista heb je een nieuw woord voor het nog jonge beroep.
‘Ik bedacht dat ik voor de anderen hetzelfde kon doen’, vertelde Giovanni Cafaro, terwijl hij in de rij stond op het postkantoor. Dat was het begin van een nieuw beroep.
Voorlopig zullen de codista’s nog wel werk hebben. Volgens de Italiaanse organisatie voor consumenten en milieu Codacons brengt een Italiaan gemiddeld zo’n 190 uur per jaar wachtend door. Bijna de helft van die wachttijd staat hij in de rij op het postkantoor, bij een bank of bij een publieke instelling. Dat ligt niet alleen aan de bureaucratie, maar ook aan het gebrek aan vertrouwen in de banken. Vooral wat oudere Italianen betalen hun rekeningen en belastingen namelijk het liefst persoonlijk op het postkantoor en regelen weinig zaken online. Veel senioren hebben niet eens een bankrekening en gaan naar het postkantoor om hun pensioen te innen. Bij het afhandelen van al die zaken helpt het natuurlijk niet dat veel kantoren maar een beperkt aantal uren per dag open zijn, de baliemedewerkers formulieren in zesvoud met de hand moeten invullen en alles rijkelijk van stempels voorzien.
Nu kun je in de grotere steden in Noord-Italië en in Rome, Napels en Palermo voor tien euro per uur het wachten dus uitbesteden aan een codista. Met een machtiging en een kopie van je paspoort stapt hij (of zij, want circa veertig procent van de codista’s is vrouw) voor je in de rij en na geleverde diensten krijg je netjes een factuur. Voor de codista maakt het niet uit hoe lang het wachten duurt: hoe langer hij moet wachten, hoe meer hij verdient. Ondertussen kan hij de krant of een boek lezen, wat muziek luisteren, of klanten werven.
De belangrijkste klanten zijn bedrijven die voor hun personeel codista’s inhuren
En klanten vinden is geen probleem, want in de wachtrij deelt de codista visitekaartjes uit. Toeristen weten de codista ook al te vinden. Ze huren hem graag in voor de ellenlange rijen bij toeristische attracties, zoals bij de Dom van Milaan of de Uffizi in Florence. Ondertussen kunnen ze zelf gaan winkelen of rustig met een cappuccino op een terrasje zitten. De belangrijkste klanten zijn echter geen particulieren, maar bedrijven die de codista’s inhuren voor hun personeel. De openingstijden van postkantoren en banken vallen in de meeste gevallen binnen de kantoortijden en het wachten gaat dus ten koste van de werktijd van werknemers. Iemand inhuren om voor je personeel in de rij te gaan staan is voorlopig de meest praktische oplossing voor de Italiaanse stroperigheid. De bureaucratie zelf aanpakken ligt ongetwijfeld veel ingewikkelder.