Sanskriet: gebedsmolens en mantras als communicatie met de kosmos

De gebedsmolen is een boeddhistisch voorwerp dat in Nepal gebruikt wordt bij het gebed. Gebedsmolens kunnen zowel gemaakt zijn van bot of hout als van metaal. Op de cilindervormige molens die om hun verticale as draaien wordt een mantra, een gebedsspreuk, in Sanskriet geschreven of uitgekaveld. De tekst die erop staat is Om Mani Padme Hum, wat lastig in een paar woorden te vatten is, maar vaak wordt vertaald als Ik eer het juweel van de wijsheid in de lotus. Deze mantra is een aanroeping van het heilige verlichte wezen, bodhisattva Avalokiteshvara, dat mens en dier helpt en van het leiden verlost.

Nepalezen geloven dat het draaien van de gebedsmolen hetzelfde effect bewerkstelligt als het voorlezen van een gebed, namelijk dat de molen de zegeningen door de kosmos verspreidt om de positieve energie van de gebeden naar alle levende wezens te brengen. De gebedsmolens mogen alleen met de klok mee draaien, anders wordt het opschrift achteruit gedraaid en dat is slecht voor het karma. Dat laatste is het totale saldo van alle goede en slechte daden van een persoon en bepaalt het verloop van het leven of zelfs de volgende levens met het daarmee gepaard gaande leiden en genot. Het is daarom voor boeddhisten in Nepal erg belangrijk om zo deugdelijk mogelijk te leven en dus ook zo vaak mogelijk de gebedsmolens te laten draaien. Vaak worden molens bij een riviertje of een beekje geplaatst opdat ze continu kunnen draaien en de positieve energie en zegeningen van de mantra de kosmos in sturen.

De molen verspreidt de zegeningen door de kosmos om de positieve energie van de gebeden naar alle levende wezens te brengen

Mantra’s worden naast gebedsmolens ook op andere voorwerpen, zoals gebedsvlaggetjes, gebedsmuren, klankschalen en stupa’s afgebeeld. Al deze voorwerpen moeten ervoor zorgen dat de heilige woorden uit het Sanskriet de ultieme kosmos bereiken. Denk aan vlaggetjes die in de wind wapperen of klankschalen die geluiden op specifieke frequenties produceren. Men gelooft dat de heilige teksten in het Sanskriet, die erop afgebeeld zijn, een positief effect hebben op ons leven en welzijn, en ze kunnen beïnvloeden. Al deze vormen van gebed hebben een dynamisch karakter en weerspiegelen het leven, dat altijd in beweging is en nooit stopt. Ook yoga, een zeer populaire bezigheid in de moderne Westerse wereld, heeft veel van een gebed: een cyclische herhaling van bewegingen in een bepaalde volgorde, gericht op de rustgevende eenwording met je lichaam en geest. En trouwens… alle yoga-houdingen hebben namen in het Sanskriet! In deze taal zijn alle belangrijke teksten van de yoga-filosofie geschreven, zoals de Veda’s, de Upanishaden en de  Yogasoetra’s van Patanjali, een Indiase filosoof uit de 2e eeuw voor Chr.

Het Sanskriet behoort tot de Indische of Indo-Arische talen en was in oudheid een lingua franca in Zuid- en Zuidoost-Azië. Tot in de 20e eeuw was het Sanskriet de taal van de geestelijkheid en van de geleerden. De twee grootste religieuze epen uit India zijn ook in het Sanskriet geschreven, te weten de Mahabharata en Ramayana. Zoals gezegd werden niet alleen heilige boeken in het Sanskriet geschreven, maar ook de mantra’s, wat gedichten of uitspraken zijn die iets hebben van magische spreuken en gebeden tegelijk. Het Sanskriet als taal werd dus niet alleen gebruikt om (religieuze) informatie aan de volgende generaties door te geven, maar ook om met de wereld van de goden te communiceren.

Het Sanskriet werd niet alleen gebruikt om informatie aan de volgende generaties door te geven, maar ook om met de wereld van de goden te communiceren

Dit maakt het Sanskriet zo’n bijzondere taal. Want in tegenstelling tot het Latijn, dat in het middeleeuwse Europa de belangrijkste taal van het christendom en van God was, was het Sanskriet niet enkel een manier om heilige boeken op te schrijven of om te bidden. Ook de klanken en afbeeldingen van het Sanskriet zijn heilig. De mantra’s die geluiden in bepaalde volgordes en in bepaalde frequenties weergeven, zouden volgens de Boeddhisten al een goddelijk effect hebben, zelfs als de persoon die ze uitspreekt de echte betekenis van de woorden niet kent. Hetzelfde geldt voor de gebedsmolens en de andere gebedsinstrumenten: de draaiende afbeelding van heilige mantra’s zouden an sich al een positief effect op het Universum hebben, volgens de Boeddhisten. Het Sanskriet, de taal van hindoeïstische goden, de boeddhistische bodhisattva’s en de ultieme kosmos, is meer dan een taal die generaties en culturen verbindt.