Leven in Suriname en omgaan met al die verschillende culturen is ontzettend leuk en interessant, maar is lang niet altijd zo simpel als het lijkt. Iedere cultuur komt namelijk met eigen gewoonten, taalgebruik en (heel belangrijk in Suriname) manieren waarop je respect toont aan je medemens. Als je daar niet van op de hoogte bent kun je onbedoeld onbeleefd overkomen. ‘Hoe gaat het met je?’ Deze vraag lijkt volkomen onschuldig en goedbedoeld. ‘Je’ wordt vaak gebruikt met de bedoeling niet te afstandelijk te willen klinken. Maar in veel culturen, met name in de Creoolse cultuur, kan dit als onbeleefd gezien worden. Zeker wanneer de persoon die ‘je’ zegt, jonger is.
Hij vindt zichzelf zeker heel wat…
En net wanneer je de juiste aanspreekvormen onder de knie lijkt te hebben, blijkt het in sommige subculturen natuurlijk weer net anders te liggen. Bijvoorbeeld binnen een bepaalde familie, bedrijf of sportvereniging. Als je in sommige families of bedrijven personen aanspreekt met ‘u’, wordt dat als negatief, want als afstandelijk of hoogdravend, gezien. ‘Hij vindt zichzelf zeker heel wat…’ of opmerkingen in die trant zijn dan zeker niet ongewoon.
Als niet-Surinamer in Suriname, en dan met name wanneer je uit Nederland komt (wat te horen is aan je accent omdat je in Nederland bent opgegroeid) en – erger nog – wanneer je niet wit bent, blijken sommige mensen in Suriname bovendien toch nog het idee hebben dat je ‘denkt dat je alles beter weet’ en mede om die reden geen rekening met hun cultuur zal wíllen houden.
Net wanneer je het onder de knie lijkt te hebben, blijkt het in sommige subculturen toch weer net anders te liggen
Op het eerste gezicht lijkt het moeten laveren tussen al die verschillende culturen en subculturen op privé en professioneel gebied een behoorlijke uitdaging. In de praktijk kun je dat oplossen door vooral stevig in je schoenen te staan. Vertrouw op je eigen set normen, waarden en beleefdheidsvormen die je van huis uit hebt meegekregen. Als je daaraan vasthoudt, en tegelijkertijd ook rekening houdt met de specifieke situatie waarin je je bevindt, komt het eigenlijk altijd wel goed. Op die manier wordt het juist een plus dat aan je accent is te horen dat je oorspronkelijk niet van daar komt en geen slechte bedoelingen hebt als je een situatie verkeerd inschat. ‘Ze bedoelt het niet vervelend. Je kan toch horen dat die dame niet van hier is. Waarschijnlijk is ze net gisteren aangekomen uit Holland…’