‘Mam, heb je nog wat te chappen?’ Of ‘Pap, doe nou niet, dat is echt zo cringe!’
Als ouder van één of meerdere tieners heb je dat ongetwijfeld al meer dan eens voorbij horen komen. Maar ook in de supermarkt, op straat of op TikTok kun je zomaar met dit soort woorden geconfronteerd worden.
De meeste jongeren hebben een heel eigen vocabulaire en zijn daar nog trots op ook. Bijkomend gemak: ze kunnen lekker met hun vrienden praten in het bijzijn van hun ouders. Grote kans dat die geen flauw idee hebben waar het over gaat. Want, laten we eerlijk zijn, woorden als chappen en cringe kunnen we misschien nog wel begrijpen, omdat de context meestal vrij duidelijk is. Maar als je woorden als kaulo, tantoe of skeer hoort, zul je je misschien wel een keer achter de oren krabben, of, als een jongere deze woorden tot jou richt, om uitleg moeten vragen.
Als iemand skeer is, dan is hij gewoon helemaal blut.
De term jongerentaal wordt vaak gebruikt als jongeren op een manier spreken die voor volwassenen niet helemaal verstaanbaar is. Daaronder valt eigenlijk alles aan taal wat alleen door jongeren wordt gebruikt. Jongerentaal is dan ook een sociolect; leeftijd is de achterliggende factor. Dat wil echter niet zeggen dat iedere jongere het gebruikt, of te allen tijde gebruikt. Jongeren kunnen makkelijk switchen naar ABN als ze bijvoorbeeld met hun docent of ouders moeten communiceren, want het heeft natuurlijk weinig zin om van alles te zeggen als een ander er toch niks van begrijpt. Maar taal blijkt voor jongeren een prima manier te zijn om zich te onderscheiden en een wij-gevoel te creëren. Veel jongerentaal overlapt met straattaal en heeft leenwoorden uit het Marokkaans, Turks, Surinaams, Antilliaans en Engels. De meeste jongeren zullen die niet als zodanig herkennen en daar ook niet mee bezig zijn, als ze er maar mee uit de voeten kunnen.
Jongeren hebben er overigens totaal geen moeite mee om je, als je het allemaal niet meer begrijpt, even uit te leggen hoe het nou precies zit. Uiteraard kun je wel wat steken onder water verwachten, of wat sarcastische opmerkingen over ‘hoe dom je wel niet bent als je dat niet weet’, maar dan weet je tenminste wel hoe het zit. De volgende keer dat je dan in de stad loopt en een jongere iets hoort mompelen over je skinny brakka, weet je dat ze je skinny jeans gespot hebben en eigenlijk vinden dat die uit de mode is en je voor gek loopt.
Taal blijkt voor jongeren een prima manier te zijn om zich te onderscheiden en een wij-gevoel te creëren.
Als iemand skeer is, dan is hij gewoon helemaal blut. Een fit is het nieuwe woord voor outfit, maar een fittie betekent ruzie. Een skere fit kan natuurlijk ook nog, dan ziet je kleding er armoedig of gaar uit. Kaulo of kaolo betekent ‘heel erg veel’, net als tantoe. Maar met kaolo moet je dan wel weer oppassen in de buurt van Surinaamse mensen, want oorspronkelijk is dit in het Surinaams namelijk een zwaar scheldwoord met de betekenis ‘poepgat’. Dat lijkt niet zo erg op het eerste gezicht, maar het voelt voor hen ongeveer even zwaar als het schelden met ‘kanker’ in Nederland. Als je het woord patta’s hoort, gaat het niet over verkeerd gespelde patat, maar over schoenen. En oh ja, als je hoort dat je zoon of dochter fix heeft, moet je even goed gaan opletten. Dan zijn ze namelijk bijna toe aan een vriendje of vriendinnetje. Het is alleen niet officieel en dat wordt het misschien ook wel helemaal niet. Maar de aandacht hebben ze in elk geval.
Uiteindelijk is het natuurlijk hartstikke leuk en interessant om te weten waar jongeren het met elkaar over hebben, of het nou om je eigen kinderen gaat of een stelletje hangjongeren midden op het plein. Maak alleen niet de fout om met hen op dezelfde manier te praten, anders wordt alles wel heel awkward.