Geen verveelde blikken van streng kijkende mensen, maar ontspannen, glimlachende gezichten. Mannen en vrouwen geschilderd in een actieve houding. Het lijkt alsof ze maar drie seconden voor de fotocamera hebben geposeerd en daarna hup weer verdergingen. Dat moet voor die 17e-eeuwse rijkelui best even wennen zijn geweest, want zij wilden toch vooral nauwkeurig en statig op het doek verschijnen.
Die ruwe verfstreken, hij verborg ze niet eens!
Wie was toch die schilder die kon toveren met zijn kwast door met brede, vlotte penseelstreken en complementerende, zelfs zwarte kleuren de mensen zo dynamisch af te beelden, dat het leek of ze bewogen terwijl ze in werkelijkheid poseerden? En die ruwe verfstreken, hij verborg ze niet eens!
Het lijkt alsof hij zijn schilderijen in een sneltreinvaart maakte, waardoor hij door sommige critici als lui werd betiteld. Niets is echter minder waar. Uit onderzoek blijkt namelijk dat zijn kunstwerken uit verschillende lagen bestaan die nauwgezet en met veel geduld op het doek zijn aangebracht.
In zijn lange leven – hij werd zelfs 83 jaar – schilderde Frans Hals maar liefst 160 tot 200 schilderijen. Hij maakte voornamelijk portretten van mensen uit alle lagen van de bevolking, waaronder huwelijksportretten en groepsportretten, zoals vijf stukken van de Haarlemse schutterij. Om te oefenen hoe je bepaalde gelaatstrekken goed kon weergeven schilderde hij ook veel kinderen. Daarvoor had hij genoeg modellen, als vader van maar liefst 14 koters.
Wat dus het meest opvalt in zijn werk, zijn de gelaatsuitdrukking en de positie van de modellen. Zo schilderde hij bijvoorbeeld mensen scheef op een stoel, zoals te zien is op het Portret van een man, Frans Hals, ca. 1635 – Rijksmuseum. Frans Hals, die ook wel ‘de meester van de lach’ werd genoemd, kreeg het als een van de weinige 17e-eeuwse kunstenaars voor elkaar om zijn geportretteerden lachend af te beelden. Sommigen uit de lagere klasse stonden zelfs breed lachend en met de tanden bloot op het doek. Iets wat in die tijd ondenkbaar en zeer gewaagd was.
Frans Hals stond al gauw bekend als de meester van de “losse toets” …
De rond 1582 in Antwerpen geboren schilder wordt ook wel beschouwd als een vroege impressionist. Het zal daarom niemand verbazen dat hij een grote inspiratiebron was voor het Franse impressionisme uit de 19e eeuw. De stad Haarlem, waar hij het grootste deel van zijn leven had gewoond, werd aan het einde van de 19e eeuw zelfs een trekpleister voor schilders die zijn werken kwamen bewonderen. Daar waren meerdere Franse schilders bij, zoals Monet en Courbet. Ook Van Gogh was zeer enthousiast over het werk van de Vlaming. Frans Hals stond al gauw bekend als de meester van de losse toets, omdat hij met maar een paar penseelstreken vele indrukken kon vastleggen en hij streek ze niet eens glad! Hij wist mensen te portretteren zoals ze echt waren, zonder fratsen.
Nog steeds zijn schilders gefascineerd door het werk van de meester ‘van de lach’ en ‘van de losse toets’ die het moment als geen ander kon grijpen. Ze komen daarom graag naar het Frans Hals museum om zich te laten inspireren door zijn schildertechniek. Frans Hals, een groot kunstenaar die zo’n 350 jaar na zijn dood nog springlevend is!