Sympatieke en anonieme Loesje verwoordt een verlangen naar verandering

Affiches plakken van actiegroep Loesje bij het station in Haarlem, 24 maart 1986, van Fotopersbureau de Boer, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/52/Affiches_plakken_van_actiegroep_Loesje_bij_het_station_in_Haarlem.jpg. Dit bestand is gelicenseerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationaal licentie.

Als je Loesje wilt leren kennen, lees je haar posters. Daarop verklaart ze zelf: ‘Een Loesjeposter voor het raam isoleert niet, maar geeft wel een warm gevoel.’ Al vanaf de jaren 80 geniet Loesje landelijke bekendheid en veel mensen vinden haar sympathiek. Tegenwoordig moet je misschien beter naar haar posters zoeken, maar ze is nu natuurlijk ook te vinden op de socials. Laten we weer wat meer gaan plakken, dat is toch wel gezellig in de stad.

Geboren in 1983 en kritisch pro

Op 25 november 1983 duikt ze voor het eerst op. Loesje is ergens vóór. Ergens voor? Dat is ongehoord in de donkere jaren 80, waarin je vooral de No Future! van de punks hoort, en de anti’s, tegens, stop!’s en nees je om de oren vliegen. Loesje is anders, maar als ze haar waarden beschrijft dan komen er toch prefixen als anti, a-, e- of on- bij kijken… Loesje is onafhankelijk, areligieus, seksueel geëmancipeerd, solidair en antiautoritair.

Het klinkt redelijk, maar het slaat nergens op (Loesje)

Loesje komt voort uit de Arnhemse muurkrant, een knoeperd van een vel papier met korte prikkelende actieberichten die je in de jaren 70 en 80 in steden tegen kon komen op fabriekspoorten, bushaltes, brievenbussen, bij ingangen van openbare gebouwen of in drukke winkelstraten.

Het broertje van Loesje en Poesje

Loesje is dus ergens voor én vanaf het begin toch tegendraads. ‘Liever het onzekere voor het zekere,’ zegt ze. Loesje heeft een positieve ondertoon en tikte haar Amsterdamse broertje op de vingers toen er in 1997 op Koninginnedag broertje-van-Loesje-posters geplakt werden met de tekst: ‘Ter ere van Friso – Dat wordt weer comazuipen op Koninginnedag.’ Loesje wil niet polariseren of kwetsen, maar is wel kritisch.

Zeggen wat je denkt, kan ook iets aardigs zijn (Loesje)

Maar als Loesje in 2013 de Wallen vol hangt met bijvoorbeeld ‘Legaliteit prostitutie – En nu nog het misbruik oplossen,’ worden de sekswerkers pislink en richten Poesje op: ‘Sekswerkers genaaid door Loesje’ en ‘Oordelen is gemakkelijker dan begrijpen.’ De Loesjeposters maken deel uit van de campagne Free a Girl, waarmee aandacht wordt gevraagd voor mensenhandel en gedwongen prostitutie, omdat 60 tot 70 procent van de vrouwen niet vrijwillig achter de ramen zou zitten. Poesje van het Prostitutie Informatie Centrum reageert ad rem met de posters: ‘My body is my business,’ ‘Kun je ook slachtoffer worden van medelijden?’ en ‘Mag ik zelf beslissen wat ik doe?’

Loesjes idealen

Loesje weet als de beste dat iedereen een stem heeft en adviseert dan ook: ‘Stem wijzer.’ Loesje wil het leven op de wereld verbeteren en dat is iets dat je volgens haar maar beter níet kunt overlaten aan ouders, bazen of politici. Nee, je verwezenlijkt je idealen zelf en metselt er elke dag een kasteel van. Iedereen hééft wel invloed, maar hoe kríj́g je die invloed ook daadwerkelijk? Posters maken (en plakken) dus en dat heeft ze tot een kunst verheven.

Loesje bestaat grotendeels uit jonge mensen, maar iedereen is welkom. Althans, je moet je wel kunnen vinden in haar humanistische waarden, geloven in de kracht van solidariteit en je verre houden van sociale uitsluiting. Iedereen kan deelnemen aan Loesje-workshops creatief schrijven en meedoen aan andere Loesje-activiteiten. De posters zijn gratis te downloaden, dus plakken maar. Een grens ziet ze eigenlijk als wens om verder te gaan en ze gaat begin jaren 90 internationaal: ‘Loesje International – because ideas have no borders.’

Gelukszoekers – Is geluk niet juist, dat je het nooit hebt hoeven zoeken (Loesje)

‘Loesje is voor de veiligheid van meningsuiting’ (Loesje). Ze neemt het recht op de vrijheid van meningsuiting serieus en voegt daar het recht op meningsvorming en meningsverandering aan toe. Loesje baseert zich op artikel 19 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens: Eenieder heeft recht op vrijheid van mening en meningsuiting. ‘Verbeter de wereld, begin bij mijn ouders,’ zegt ze.

Loesje wil teksten die kloppen

‘Je kunt iets op honderd verschillende manieren zeggen. De kunst is om het zo te zeggen dat iedereen het hoort, mensen nieuwsgierig worden, reageren en zelfs mee gaan doen. Loesje maakt dus niet zomaar teksten. Ze maakt aansprekende teksten, verrassend, humoristisch, relativerend of strijdbaar. Voor iedereen, want iedereen is belangrijk’ (Loesje).

Mythologie – Blijkt mijn achilleshiel gewoon tussen mijn oren te zitten (Loesje)

Loesje wil niet vertellen wat je moeten denken of doen en je kunt haar teksten op verschillende manieren interpreteren. ‘Klimaatontkenners – Dankzij die eikels is het nu al herfst’ (Loesje). Loesje is anoniem. Iedereen weet wie Loesje is, maar wie is Loesje nu eigenlijk precies? Ze blijft graag mysterieus en ongrijpbaar, want ze heeft een hekel aan hokjes. Het vrolijke postermeisje dat iedereen en niemand kent.

Anti Loesje

Is Fretje Loesjes broertje? Fretje heeft gezegd dat hij een liberale en realistische wereldvisie wil bevorderen. Fretje, het niet-grappige broertje dat zich afzet tegen Loesje, is geen lang leven beschoren. Of we daar nu rouwig om moeten zijn? ‘WAO, van hard werken is nog nooit iemand ziek geworden’ verkondigt hij en: ‘Illegalen lopen voortaan wel een Blokker om.’ De Volkskrant: ‘Loesje, geef dat etterbroertje eens een enorme lel’. Loesje is soms ook een beetje louche. Wie kan nu wat tegen Loesje hebben? De gemeentereinigingsdiensten sowieso. Maar wist je dat de vrijheid van meningsuiting op straat behoorlijk beschermd is? Volgens jurisprudentie moet een gemeente één vrije plakplaats per 5.000 inwoners aanbieden. ‘Als je lijnrecht tegenover elkaar staat, heb je wel de kans diep in elkaars ogen te kijken’ (Loesje). Plak ze!