Wie van griezelen houdt en eind oktober toevallig in Italië is, kan le notti delle streghe (de nachten van de heksen) bezoekje in Rifreddo. Dit Italiaanse dorpje dat nog geen 1300 inwoners telt en op anderhalf uur rijden van Turijn ligt, wordt dan een weekend lang het podium van de enge wezens uit de vele legendes die de streek rijk is.
In dit weekend herdenken de inwoners met dit evenement ook de negen vrouwen die in 1495 ter dood zijn veroordeeld wegens hekserij. Heksenvervolging was op zich niet uniek in die tijd, maar het bijzondere van deze veroordeling is dat de processtukken ervan bewaard zijn gebleven en in 2000 zijn teruggevonden in het gemeentearchief van Rifreddo. Het dossier uit 1495 bevat onder andere getuigenverklaringen van dorpsgenoten en de ‘bekentenissen’ van de vrouwen die verdacht werden van hekserij.
Wat is er destijds gebeurd?
Het is 1495 en de inquisitie is in volle gang. In het klooster van de cisterciënzer nonnen Santa Maria della Stella sterft onverwacht een van de bedienden onder verdachte omstandigheden. Het gerucht dat de dood van deze bediende het werk is van duistere krachten gaat als een lopend vuurtje door het klooster. De abdis van het klooster roept daarom de hulp in van de inquisiteur uit Milaan, de heer Vito dei Beggiani.
De inquisiteur arriveert begin oktober 1495 in Rifreddo en start een onderzoek. Hij begint met het uitroepen van een tempus gratiae van drie dagen. Gedurende deze periode kon iedereen die iets wist over het voorval in het klooster of zelf iets op zijn kerfstok had, zich in ruil voor gratie melden bij de inquisiteur. Dit was een makkelijke manier voor de inquisiteur om aan informatie te komen.
Al snel meldt zich een man genaamd Coleto Giordana zich bij de inquisiteur. Hij verklaart dat er in het nabijgelegen dorp Gambasca een vrouw met de naam Caterina Bonivarda woont die aan hekserij doet. Volgens de heer Giordana is iedereen in het dorp bang voor haar. Niet snel daarna melden zich ook een moeder en haar dochter. Zij bekennen zelf heks te zijn en bevestigen dat Caterina Bonivarda dat ook is; zij hebben namelijk met eigen ogen gezien dat Caterina de heksendans deed, gemeenschap had met de duivel en het kruis van Jezus op de grond had gegooid om er vervolgens met de voeten op te gaan staan.
De verdachte verklaart haar diensten aan de duivel te hebben verleend met als jaarlijkse tegenprestatie een witte kip
De verdachte Caterina Bonivarda wordt opgeroepen om een verklaring af te leggen en verschijnt op 19 oktober 1495 voor de eerste keer voor de inquisiteur. Op 22, 23 en 27 oktober 1495 vinden verdere verhoren plaats, maar de verdachte blijft alles waar ze van wordt verdacht met klem ontkennen. Vanwege de weerstand die de verdachte biedt, beveelt de inquisiteur om over te gaan tot marteling.
Als Caterina op 25 november 1495 voor de zoveelste keer wordt onderworpen aan een ondervraging legt ze een bekentenis af. In strijd met al haar eerdere verklaringen geeft ze toe al vier jaar heks te zijn, op het kruis van Jezus te zijn gaan zitten en haar diensten aan de duivel te hebben verleend met als jaarlijkse tegenprestatie een witte kip. Na haar bekentenis draagt de inquisiteur Caterina over aan de lokale autoriteiten die haar samen met acht andere ‘medeplichtige’ vrouwen tot de doodstraf veroordelen. Hoe deze vrouwen precies ter dood zijn gebracht blijkt niet uit de stukken in het archief, maar het is waarschijnlijk dat zij allemaal op de brandstapel zijn geëindigd.
Men is unaniem tot de conclusie gekomen dat de geesten van deze heksen, omdat ze levend zijn verbrand, nog steeds ronddolen in het dorp
Tijdens de notte delle streghe is het onder andere mogelijk om in het donker een wandeling door het dorp en de omgeving te maken, onder leiding van een zwijgend spook met een brandende toorts in zijn hand. De tocht gaat dan ook langs de ruïnes van het klooster Santa Maria della Stella, de plek waar eerst het sterfgeval en later ook het proces grotendeels heeft plaatsgevonden. In 2015 heeft het Paranormal Investigation Team (P.I.T, een drietal dat in Italië onderzoek doet naar paranormale zaken) in samenwerking met een team van het TV-programma Mistero de situatie in Rifreddo onderzocht. Men is unaniem tot de conclusie gekomen dat de geesten van deze heksen, omdat ze levend zijn verbrand, nog steeds ronddolen in het dorp. Het is dus niet uit te sluiten dat wie de nachtelijke wandeling doet misschien ook de (geesten van) de dames tegen het lijf loopt… Kijk voor meer informatie op: http://www.lenottidellestreghe.it/