Jozef, Maria, het kribbetje met daarin baby Jezus, de drie Koningen; voor iedereen is er een plekje in de Catalaanse kerststal. Ook voor een wel heel bijzondere figuur: een gehurkt mannetje dat ongegeneerd zijn behoefte zit te doen. Ja, je leest het goed: in ieder Catalaans kerststalletje zit iemand te poepen! Het mannetje, dat traditioneel lijkt op een herdersfiguur, wordt ook wel de Caganer – Catalaans voor poeper – genoemd.
De Caganer zit in een hurkende houding met zijn broek op zijn enkels, onder hem een vers gedraaide drol. Deze poeper staat symbool voor vruchtbaarheid en geluk. De Caganer bestaat al sinds eind zeventiende, begin achttiende eeuw. De legende luidde vroeger dat iemand van het platteland die geen Caganer in zijn kerststalletje had, een zwaar jaar te wachten stond met slechte oogsten.
Deze poeper staat symbool voor vruchtbaarheid en geluk.
De traditie wordt na ruim twee eeuwen nog steeds in stand gehouden. Voor kinderen is het inmiddels vooral een leuk spelletje geworden: wie kan als eerste de verscholen poeper in andermans kerststalletje vinden?
De bijzondere traditie is ook de toeristen niet ontgaan. Struin je door de straten van Barcelona, dan vind je geen winkeltje meer waar de Caganer niet te koop is. En in de laatste jaren is daar een gloednieuwe traditie ontstaan: de Caganer is niet langer ‘slechts’ een herdersfiguur, maar komt nu met vele nieuwe gezichten. Politici, beroemdheden, voetbalhelden; allemaal hebben zij hun eigen poeper. Toen in 2006 de dan nog onbekende John Hereu burgemeester van Barcelona werd, benadrukten de kranten zijn onbekendheid dan ook met koppen als: “Hereu heeft niet eens een eigen poeper.”