Toen ik voor de eerste keer op het prachtige, bergachtige eiland Ikaria kwam, was ik meteen verkocht. Met de boot kwam ik aan in de haven van Evdilos, na ongeveer een uurtje varen vanaf Samos. Het kleine haventje met de vele restaurantjes, waarachter diverse kleine hotelletjes en huisjes omhoog de bergen opgebouwd: echt een prachtig gezicht. Ik voelde meteen dat dit een bijzondere plek was. Wat ik toen nog niet wist, was dat Ikaria één van de vijf Blue Zones ter wereld is. Dit houdt in dat de mensen die hier wonen gemiddeld een stuk ouder worden dan de rest van de wereld. Maar liefst één derde van de bevolking op Ikaria wordt 90 jaar of ouder. Maar hoe kan dat?
Er zijn dus in totaal maar vijf plaatsen ter wereld waar mensen het normaal vinden dat je je 90ste verjaardag viert. Dit is ook het geval op het Italiaanse eiland Sardinië, de stad Loma Linda in Californië, Nicoya in Costa Rica en de Japanse eilandengroep Okinawa. Wat hebben deze vijf plaatsen – naast het feit dat men er lang blijft leven – met elkaar gemeen?
Het eiland Ikaria is één van de vijf Blue Zones ter wereld. Door een gezonde en actieve levensstijl worden mensen er ouder dan ergens anders.
Het eerste punt dat al deze plekken met elkaar gemeen hebben, is gelijk het uitgangspunt voor alle andere: de plaatsen zijn afgelegen. Is dat dan echt een voorwaarde voor een Blue Zone? Absoluut! De mensen zijn namelijk volledig zelfvoorzienend: ze bemoeien zich niet met de rest van de drukke wereld, verbouwen hun eigen groenten, en eten hierdoor altijd pure producten, vers uit de tuin. Zelfs het stuk vlees dat zij ‘s avonds op hun bord hebben komt niet uit de fabriek, maar letterlijk uit eigen tuin. De Ikariaanse delicatesse is namelijk geit, omdat op Ikaria meer geiten wonen dan mensen. Je ziet ze echt overal!
Zelfs op 90-jarige leeftijd lopen de Ikarianen nog iedere dag bergje op en bergje af
Het feit dat de mensen op deze plekken zo zelfvoorzienend zijn, betekent ook dat 85-jarigen nog steeds rustig aan het werk zijn, meestal op hun eigen stukken land. Door actief bezig te zijn, blijven de mensen fit. Zo zorgt het bergachtige karakter van Ikaria er ook voor dat de bewoners in goede conditie blijven: dagelijks lopen zij – zelfs op 90-jarige leeftijd – nog iedere dag bergje op en bergje af. Hoe anders dan de ouderen in Nederland bijvoorbeeld? In onze lange herfst- en wintermaanden komen oudere mensen niet eens buiten, wat betekent dat zij alleen de korte afstanden van een paar meter binnenshuis overbruggen. Mensen op Ikaria blijven daarentegen tot op latere leeftijd actief en sterk.
Dit actieve leven zorgt bovendien ook voor een rijker sociaal leven: één van de belangrijke redenen waarom de mensen op Ikaria ouder worden dan elders. Vaak wordt onderschat hoe erg eenzaamheid kan zijn. Op Ikaria hebben de ouderen nog altijd het gevoel nuttig te zijn en draaien zij nog volop mee in de samenleving. Zij blijven dus niet alleen fysiek jong, maar ook mentaal!
Geen stress onder de Griekse zon
Dat de meeste activiteiten allemaal buiten gebeuren, onder de Griekse zon, is natuurlijk ook een belangrijke factor die meespeelt: één zijn met de natuur én voldoende vitamine D. Daar komt bij dat de mensen zich totaal niet druk maken om de tijd. Zij leven ver weg van alle hectiek en doen niet aan 9-to-5-jobs. De meeste cafeetjes en winkeltjes zijn in de middag gesloten. Van hoe laat toe hoe laat? Dat weet eigenlijk niemand… Iets van 7 uur-ish. Niemand kijkt er op de klok. Ze nemen de tijd voor hun activiteiten, maar ook voor zichzelf. Wanneer je de kleine supermarkt in het bergdorpje Arethousa binnenstapt – als deze geopend is – zul je dan ook niet snel iemand achter de toonbank zien staan. Zelf-service is er op de meeste plekken nog de norm: je pakt wat je nodig hebt en laat het geld achter op de balie. Voor het winkeltje zitten een paar oude mannetjes op een krakkemikkig stoeltje, luid pratend en ondertussen rustig nippend aan hun koude frappé. Met een paar tanden in hun mond lachen ze naar je en groeten ze je vriendelijk wanneer je langsloopt: ‘Yassou!’ – wat letterlijk ‘gezondheid’ betekent. Hoe passend!
Kortom: op Ikaria kennen de mensen geen stress. En dat is misschien wel de belangrijkste reden dat mensen er zo oud worden. Ze doen wat ze leuk vinden, genieten van het leven, nemen tijd voor zichzelf, en hebben geen zorgen. Ze hechten geen waarde aan geld, zijn blij met wat ze hebben en zijn daarom gelukkig… en gezond!