Iedereen heeft weleens gehoord van Black Friday. Op deze dag in november worden vooral in de Verenigde Staten stevige kortingen gegeven op een groot assortiment aan producten. Ook in Nederland en België wint de dag na Thanksgiving behoorlijk aan populariteit. Veel mensen hebben er evenwel geen idee van hoe deze dag precies is ontstaan. Black Friday beschikt in ieder geval over Amerikaanse roots, maar waar komt dit fenomeen nou vandaan?
Er bestaan verschillende verhalen over het ontstaan van Black Friday. In het jaar 1869 werd er voor het eerst gesproken over de term ‘Black Friday’. Toen was het gelinkt aan vrijdag 24 september. De term had toentertijd een andere betekenis dan nu, het werd namelijk gebruikt voor een financiële crisis. Twee Wall Street businessmannen hadden het idee om zoveel mogelijk goud van de VS op te kopen. Het doel hiervan was om ervoor te zorgen dat het goud meer waard werd, waardoor ze deze vervolgens met flinke winst konden verkopen. Helaas viel dit plan in duigen en leidde het tot een financiële crisis.
Werknemers spijbelden om eerder hun kerstinkopen te kunnen doen.
Een andere voorloper van de huidige Black Friday was dat winkelketen Macy’s in 1924 besloot om voor Thanksgiving een parade door New York te organiseren. De achterliggende gedachte was de viering van het succes van de winkel en tegelijkertijd wilden zij klanten aansporen om de vrijdag na Thanksgiving hun kerstinkopen te doen. Deze parade wordt vandaag de dag nog steeds in New York gehouden.
In de jaren 50 en 60 ontstond er een trend in ziekmeldingen op de dag na Thanksgiving. Het werd duidelijk dat werknemers spijbelden om eerder hun kerstinkopen te kunnen doen. Hierdoor ontstond er in met name Philadelphia een enorme chaos: files, opstoppingen en winkeldiefstallen. De politie had het zo druk, dat ze het ‘Black Friday’ gingen noemen.
In 1980 werd er juist een positieve draai gegeven aan de term. Veel retailers hadden financiële problemen, maar juist de vrijdag na Thanksgiving werd er winst gemaakt. Ze gingen als het ware van rode naar zwarte cijfers. Vanaf die tijd werd Black Friday gezien als iets positiefs waardoor het steeds groter werd. In de jaren 90 besloten winkels eerder open te gaan, sommige zelfs al om middernacht, met als gevolg dat consumenten zelfs voor de winkels gingen overnachten!
Bij warenhuizen als Macy’s staan er al vanaf drie of vier uur in de ochtend behoorlijke rijen!
Het belang van Black Friday werd door de jaren heen alleen maar groter. Voor veel winkels breekt met het einde van november sowieso een drukke periode aan, maar Black Friday is altijd de beste dag van het jaar. Het economisch belang van de dag na Thanksgiving is zelfs zo groot dat het in 24 van de 50 Amerikaanse staten een officiële vakantiedag is geworden. Hierdoor kunnen heel veel werknemers de brug maken met het weekend waardoor ze plots niet één, maarvier dagen achter elkaar vrij zijn. De verwachting is dat de komende jaren veel andere staten er ook voor zullen kiezen om Black Friday een vrije dag te maken om de retailers te ondersteunen.
Wanneer je in de Verenigde Staten op Black Friday de beste koopjes wil doen dan zal je echt vroeg uit de veren moeten. Bij warenhuizen als Macy’s staan er al vanaf drie of vier uur in de ochtend behoorlijke rijen!
Voor consumenten is Black Friday belangrijk omdat ze spotgoedkoop hun ‘hoognodige’ kleding en elektronica kunnen inslaan. Maar wat zijn de economische effecten? Economen zijn het daar niet over eens. Sommige analisten stellen dat de vele consumentenuitgaves ervoor zorgen dat de economie positief wordt gestimuleerd. Er is immers meer geld in omloop en in tijden van recessie is dat meer dan welkom. Anderen zeggen dat de invloed van Black Friday verwaarloosbaar is, omdat het alleen op korte termijn een positief effect heeft. De Amerikaanse detailhandel ziet namelijk de verkoopcijfers kelderen nadat de kortingsperiode is afgelopen.
Retailaandelen hebben volgens de S&P 500 – een van de belangrijkste indices van Amerika – in ieder geval sterke rendementen behaald rond de Black Friday-periode. En dan te bedenken dat de geschiedenis van Black Friday is begonnen met de beurscrash van 1869!
Sinds de opkomst van social media gingen er steeds meer Black Friday-filmpjes het internet over waarin te zien is hoe ver mensen gaan om hun koopjes veilig te stellen.
Met de opkomst van internet ontstond een nieuw fenomeen. Retailers in Amerika zagen dat er ook veel online werd gekocht op de maandag ná Thanksgiving, als iedereen weer aan het werk is. Hier is de term ‘Cyber Monday’ voor bedacht. Inmiddels wordt op deze dag bijna evenveel verkocht als op Black Friday. Tegenwoordig stunten webshops ook al op vrijdag zelf, waardoor het nu gewoon wordt gezien als een extra dag om te stunten met prijzen en consumenten naar sites en winkels te lokken.
Rondom Black Friday is in de Verenigde Staten een enorme gekte ontstaan. Sinds de opkomst van social media gingen er steeds meer Black Friday filmpjes het internet over waarin te zien is hoe ver mensen gaan om hun koopjes veilig te stellen. Inmiddels spelen ook veel Nederlandse retailers hier op in. In tegenstelling tot de VS staan er in Nederland nog geen lange rijen voor de winkels. De producten worden hier voornamelijk online aangeboden.
Het fenomeen Black Friday stuit in Nederland ook op kritiek. Zo zouden het vooral de grotere winkelketens zijn die zich hoge kortingen kunnen veroorloven, waarmee ze kleine winkeliers de pas afsnijden. De hevigste kritiek heeft echter te maken met de ‘kortingen’ die door sommige winkelketens worden geboden. Zo zijn er gevallen bekend van winkels die kort voor Black Friday hun prijzen plots verhogen, om tijdens Black Friday een forse korting te kunnen aanbieden. Die korting blijkt dan, vergeleken met de prijs een maand eerder, helemaal niet zo spectaculair te zijn. In extreme gevallener blijkt er zelfs helemaal geen sprake te zijn van korting. De laatste jaren is Black Friday ook bij ons niet meer weg te denken. Ook in ons land gebruiken winkeliers Black Friday nu om grote kortingsacties te houden en zo meer te verkopen voor de feestdagen. Voor de consument is het een slim moment om inkopen te doen voor pakjesavond en kerst. Dan hebben we er ook iets aan!