Louisiana is de bakermat van veel muzieksoorten, met name de jazz. Maar de favoriete genres van de lokale bevolking zijn de cajun- en de zydecomuziek. Zydecomuziek wordt gemaakt door de zwarte bevolking, de creolen. Cajunmuziek is de muziek van de blanke bevolking die ooit uit Franstalig Canada naar Louisiana was gekomen en daar nog steeds leeft. Het genre is ideale dansmuziek. Dus als je de mensen echt in beweging wilt krijgen, organiseer dan eens een sfeervolle cajunavond. Met deze tips ben je van succes verzekerd!
Tip 1: Voorzie in lekker eten, goed gekruid en met veel vis
Cajuns eten veel vis en zeevruchten. Ze zijn vooral gek op gamba’s. Maar kip kan ook. Eigenlijk gebruiken de Cajuns alles wat maar voor handen is en maken daar dankzij hun specerijen de lekkerste dingen van. Ze deinzen ook niet terug voor flink wat pittigheid. Als je een echte cajunsmaak wilt, zul je op zoek moeten naar de juiste combinatie van kruiden: cayennepeper, knoflook- en uienpoeder, witte en zwarte peper, zout, tijm en oregano. Als je deze kruiden bij elkaar doet, zit je altijd goed! [1]
Tip 2: Zeg tegen een cajunmuzikant nooit: ‘Goh, wat speelt u toch een lekkere zydecomuziek!’
Het is waar: de twee muziekstijlen lijken erg op elkaar en zijn ook nauw aan elkaar verwant. Ze hebben elkaar ook sterk beïnvloed, want ze komen uit hetzelfde gebied. Ze worden bovendien ook nog eens vaak in één adem genoemd, wat het extra lastig maakt om ze van elkaar te onderscheiden. Maar zydecomuziek verschilt wel degelijk van cajunmuziek. Om te beginnen is de instrumentenbezetting anders. Waar de Cajuns voornamelijk de cajuntrekzak gebruiken, een knoppenharmonica die daar ook wel ‘squeezebox’ wordt genoemd, pakken de Creolen er dikwijls hun accordeon met pianotoetsen bij. Cajunritme gaat met triangel, bij zydecomuziek wordt een wasboard gebruikt. Inderdaad: dat ding waar vroeger de was mee werd gedaan, wordt dus nog steeds gebruikt. Alleen maken ze er nu muziek op, met lepels of gardes. Of iets anders wat veel geluid produceert. Zydeco neigt meer naar de blues en klinkt ook zwoeler dan het staccato-cajun. Echter, als je een paar dingetjes veranderd in een cajundeuntje, dan speel je zydeco. Zo bijzonder verschillend is het dus ook weer niet. Maar ze hebben natuurlijk wel een eigen identiteit, en daar moet je niet aan morren. Dus spaar je gezicht en voorkom dat de cajunmuzikant zich beledigd voelt; cajunmuziek is natuurlijk iets totaal anders dan zydecomuziek.
Tip 3: Zing vals
Als je de Cajuns hoort zingen, klinkt het vaak een beetje schel. Dat is niet raar, in de folkmuziek ligt de focus niet primair op de loepzuivere zangkunst. De rauwheid van het leven moet erin doorklinken. En zo is het ook met de cajun, dat moet een beetje ‘vuil’ klinken. De instrumenten zijn ook niet klassiek zuiver gestemd, maar hangen iets ‘uit het lood’. Mensen die voor het eerst een cajuntrekzak horen, verbazen zich nogal eens over het grote volume en de kracht van het geluid dat eruit komt, vooral omdat het eigenlijk maar een klein kastje is. Dat is dus een heel ander geluid dan die Argentijnse tranentrekker op het huwelijk van Maxima en onze koning, destijds. Ook de triangel is geen klassieke triangel, maar een soort omgebogen hooivork die bespeeld wordt met een schroevendraaier. Dit geeft een veel doffere maar ook hardere klank. Je snapt: bij dit soort klanken ga je niet subtiel te werk met je loepzuivere, glasheldere toonladdertje, maar je snijdt er met je rauwe stem dwars doorheen en breekt het hart van de luisteraar.
Tip 4: Zing niet in zuiver Frans
Het ‘Cajun-French’ is een beetje een raar taaltje. Het is wel Frans, maar de Fransen zelf hebben er soms zelfs moeite mee het te verstaan. De Cajuns komen van oorsprong uit Acadië, een Franstalig gebied in Canada. Ze zijn daar verdreven, omdat ze niet mee wilden gaan in de verengelsing van dat gebied. Na wat omzwervingen zijn ze terechtgekomen in Louisiana, waar ze nu dus nog steeds zitten. De naam Cajun is eigenlijk een verbastering van ‘Acadien’, hun oorspronkelijke leefgebied. Hun Frans heeft dus heel wat moeten doorstaan en is niet het standaard Frans dat nu in Frankrijk gesproken wordt. De Fransen schijnen het te ervaren als een zeer zwaar dialect van het Frans. Misschien is het net als de Randstedeling in Nederland die de echte Friezen ook maar moeilijk verstaat. Maar als jij op je cajunfeestje zuiver Frans gaat zingen, dan heb je het niet begrepen en je verraadt jezelf meteen.
Tip 5: Zorg voor een goede dansvloer
Cajun is dansmuziek! Sterker nog: de muziek stond oorspronkelijk ten dienste van de dans. Het was niet zoals nu. Nu ga je ‘kijken naar een goede cajunband’. Maar de cajunmuzikanten van toen moesten als het ware dansen naar de pijpen van de dansers, en verder waren ze niet belangrijk.
Waar je wel voor moet uitkijken zijn de countrylinedansers, want die nemen de hele dansvloer in beslag. Aardige jongens en leuk dat ze er weer bij zijn. Maar als het er jou iets te veel zijn, dan kun je daar wat aan doen: vraag de band om een paar maten heavy metal. Dan raken die linedansers helemaal de kluts kwijt, hun benen gaan de knoop in en de dansvloer is weer van jullie!
Als je deze tips volgt, kan het niet meer misgaan. Zelfs de doorgewinterde cajunkenner zal blijven hangen en uitroepen dat men moet genieten van het leven. In de volksmond van de Cajuns: ‘Laissez les bon temps rouler!’