In het uitgestrekte Rusland kun je je te buiten gaan aan talloze brouwsels die niet alleen bedoeld zijn om je dorst te lessen, maar die ook het verhaal vertellen van eeuwenoude tradities uit de rijke Russische cultuur. Bij Russische drank denk je waarschijnlijk meteen aan wodka, maar er is nog veel meer. Heb je wel eens gehoord van kvas, berkensap, tarchoen of kompot? Deze drankjes zijn bij ons misschien niet zo bekend, maar ze zijn erg lekker en bovendien doordrenkt van de Russische volkstradities.
Kvas
Dit licht koolzuurhoudende drankje bevat geen of weinig alcohol en bestaat uit water, roggemeel, mout en soms wat roggebrood of vruchten. Het mengsel maakt een fermentatieproces door, waarbij gist wordt toegevoegd. Zo ontstaan er alcohol en koolzuur. Kvas heeft een unieke smaak, die afhankelijk is van de bereidingswijze en de toegevoegde ingrediënten. Meestal is dit drankje licht zurig van smaak, een beetje vergelijkbaar met frisdrank. Omdat het alcoholpercentage laag is, doorgaans tussen de 0,05 en 2,2 %, mogen kinderen het ook drinken. Daarom noemen de Russen het soms ook wel ‘kinderbier’.
Oorspronkelijk werd kvas gezien als een gezond en dorstlessend drankje waar je energie van kreeg. Het werd als een heilzaam middel beschouwd omdat er tijdens de bereiding probiotica ontstaan, die goed zijn voor je darmflora.
Alhoewel kvas tegenwoordig ook populair is in andere Oost-Europese landen, ligt de oorsprong van het drankje in Rusland. Het is dan ook een symbool geworden van de Russische culinaire traditie. Tegenwoordig maken de Russen het niet meer alleen zelf in huis, want er zijn inmiddels ook commerciële kvasvarianten in de supermarkten te vinden. Deze versies zijn meestal zonder alcohol.
Berkensap
Al eeuwenlang wordt dit bijzondere en verfrissende drankje gewonnen uit berkenbomen. Er worden kleine gaatjes in de schors geboord om het sap op te vangen. De kleur van het sap is helder en het zit boordevol met gezonde voedingsstoffen zoals vitamines, mineralen en antioxidanten. Je kunt het vers drinken, maar het kan ook gefermenteerd worden tot berkensapwijn of -bier. De smaak is verfrissend en is een mix van zoete tonen met een subtiel houtachtig smaakje.
Oorspronkelijk wordt berkensap gedronken in Rusland en de Baltische culturen. Vroeger werd het volgens oud Russische volksgebruik gedronken omdat het gezond was. Mensen dachten dat er een genezende kracht van uitging en gebruikten het ook als verjongingskuur. Ze geloofden bovendien dat het berkensap het lichaam kon reinigen na een lange winter. Tegenwoordig wordt het sap vooral gedronken omdat het lekker en verfrissend is.
Tarchoen
Een bijzonder groen, verkoelend drankje voor de warme zomerdagen is tarchoen. Deze Russische frisdrank wordt traditioneel gemaakt met extract van dragonkruid, dat een anijsachtige smaak heeft, en een vleugje munt. Verder heeft tarchoen een zoete en licht kruidige smaak en dit maakt het net even anders dan andere frisdranken. Hoewel het klassieke recept van tarchoen gebaseerd is op dragonkruid, worden er tegenwoordig ook andere ingrediënten aan toegevoegd, zoals citroen, vanille of suiker.
Tarchoen komt oorspronkelijk uit Georgië. Een Georgische apotheker creëerde het drankje in 1880 op basis van dragonkruidextract en koolzuurhoudend water. Het brouwsel werd ook populair in Rusland en andere delen van de voormalige Sovjet-Unie. Tijdens de Sovjetperiode werd tarchoen een van de iconische frisdranken van de USSR. Ook na de val van de Sovjet-Unie bleef het een geliefd drankje.
Kompot
Tot slot is er kompot, een drank die je maakt door fruit te koken in water, waarbij je ook suiker kunt toevoegen. Je kunt de kompot zowel warm als koud drinken. Russen maken het vaak zelf, tijdens de zomer en de herfst, wanneer er veel vers fruit is. Ze gebruiken er appels, peren, kersen, bessen en pruimen voor, en gedroogd fruit zoals rozijnen of gedroogde abrikozen. Sommigen vinden het lekker om kaneel of vanille toe te voegen. Kompot is een verfrissend en fruitig drankje met een zoete smaak en een gezond alternatief voor frisdrank, omdat het natuurlijke ingrediënten bevat.
Vermoedelijk bestaat kompot al sinds de middeleeuwen, als ideale manier om fruit in de wintermaanden te conserveren. Zo konden de mensen er het hele jaar door van genieten. Tegenwoordig wordt er nog steeds kompot gedronken in Rusland en Oost-Europa, maar worden er vaak wel meer ingrediënten aan toegevoegd om de smaak te verrijken. Oorspronkelijk was het een niet-alcoholisch drankje. Er bestaan nu ook varianten waaraan wodka is toegevoegd. In Rusland is kompot nog steeds een geliefd drankje bij de maaltijd of als dessert.
Tegenwoordig wordt kompot niet meer gemaakt om fruit te conserveren, maar kun je het gewoon kopen in de supermarkt. Meestal wordt het ook niet meer gedronken voor de gezondheid, maar vooral omdat het zo lekker is. Nieuwsgierig geworden? Met deze recepten maak je zelf kvas of kompot: