Recensie ‘Trust Kids!’: solidariteit in huis en vertrouwen in kinderen

Carla joy bergman

Grofweg bestaat het boek uit vier delen en die lopen van persoonlijk en thuis via scholing en de gemeenschap naar theoretisch en historisch. De samensteller, carla joy bergman (die haar naam bewust zonder hoofdletters schrijft), omarmt de verschillende schrijfstijlen van de 37 auteurs, die bijna allen een hoofdstuk voor hun rekening nemen. Er komen dus ook stemmen aan bod die niet altijd worden gehoord, naast de verhalen of theorieën van meer doorgewinterde auteurs. Hierbij geldt het verfrissende motto: ‘Better to kill everything in their writing they DON’T love as much. Until only the darlings remain’ (Brian K. Vaughan, Saga, Vol. 3).

Bergman heeft meer dan twintig jaar aan het boek gewerkt. Ze vindt het belangrijk dat volwassenen zichzelf niet centraal stellen bij een bespreking van het thema ‘onderdrukking van de jeugd’. Het gevaar dat zij dit wel doen ligt natuurlijk altijd op de loer, maar deze collectie van essays laat iets anders zien. Gedichten en afbeeldingen completeren het boek, dat veel verschillende lezers uit allerlei groepen zal aanspreken. De jeugd heeft immers de toekomst… (Een Nederlandse vertaling is overigens in de maak.)

Het persoonlijke deel, thuis

De eerste stukken zijn heel persoonlijk en gaan over uit de kast komen, de kracht van open- en kwetsbaarheid, transgenderisme, non-conformiteit en non-binariteit, maar ook over het vasthouden aan je innerlijke kind. Het idee is dat ouders vaak afgesneden zijn van hun innerlijke kind, waardoor empathie met kinderen moelijker wordt. Zoals leraar en auteur John Holt (1923-1985) zegt, is niets makkelijker of moelijker dan kinderen te vertrouwen. Het begeleiden van kinderen moet respectvol en harmonieus zijn. De titel Trust kids! verwijst naar Holts idee.  

Volgens antropoloog en anarchistisch activist David Graeber (1961-2020) zijn we allen communisten met onze naaste vrienden, maar feodale heersers als we met kleine kinderen te maken hebben. Anarchist en feminist Emma Goldman (1869-1940) bekritiseert ouders die hun kind als bezit beschouwen, waarbij ze denken het recht te hebben hun autoriteit te laten gelden en voor hen te bepalen wat goed en fout is; ‘do as I tell you and not as I do.’

Trust Children. Nothing could be more simple – or more difficult. Difficult, because to trust children we must trust ourselves – and most of us were taught as children that we could not be trusted (John Holt, How Children Learn)

Het patriarchaat en het individualisme krijgen er ook van langs, omdat ze een versie van het feminisme uitdragen die zegt dat ‘woman can build a legacy, but not if they want to be mothers too.’ Maar, vraagt de auteur zich af, wat heeft een nalatenschap voor zin als kinderen zich niet veilig voelen en niet verzorgd en geliefd worden?

Unschooling en thuisonderwijs

Unschooling is een onderwijsvorm waarbij het leerproces wordt gestuurd door wat kinderen zelf willen leren. De term is gemunt door John Holt. Het idee is dat kinderen de ruimte krijgen om alles om hen heen te onderzoeken zonder dat volwassenen die verkenningstocht begeleiden. Er worden vier mythen over unschooling doorgeprikt: dat alleen gekwalificeerde leraren kinderen iets kunnen leren; dat kinderen niet gesocialiseerd kunnen worden zonder school; dat unschoolers niet kunnen gaan studeren; en dat zij geen vrienden hebben.

Het algemene punt dat hier wordt gemaakt is dat mensen in de dominante cultuur geneigd zijn te denken dat kinderen niet in staat zijn hun eigen beslissingen te nemen. Als je kinderen aan hun lot overlaat, zouden ze later ontsporen. Daaruit vloeit de overtuiging voort dat kinderen begeleid moeten worden naar volwassenheid door middel van scholing en opvoeding.

Als je in dit licht stelt dat autonomie een belangrijk mensenrecht is, dan valt op dat jonge mensen dat recht op grote schaal wordt ontzegd. Naast gevangenen vormt de jeugd de grootste groep die geen autonomie over lichaam en geest geniet.

Veel ellende tijdens scholingsperiode

Dit is allemaal geen kattenpis. Zelfdoding is in 2021 in de leeftijdscategorie van 10 tot 24 jaar de op een na grootste doodsoorzaak in de Verenigde Staten. (In Nederland is zelfdoding in 2022 de grootste doodsoorzaak bij jongeren en jongvolwassenen tot 30 jaar (Nederlands Jeugd Instituut).) Volgens overheidsonderzoek (VS) zijn er per zelfdoding ten minste honderd mislukte zelfdodingspogingen en dat komt neer op bijna een half miljoen pogingen per jaar in dat land. Dat zijn heel veel mensen die om hulp schreeuwen.

Leeftijdsgroepen mengen als oplossing

Een van de auteurs ziet als een belangrijke oorzaak van deze ellende dat de verschillende generaties gescheiden van elkaar leven; kinderen gaan vooral om met leeftijdsgenoten. Economisch analist en linguïst Helena Norberg-Hodge komt tot dezelfde conclusie en benadrukt dat verschillende leeftijdsgroepen juist veelmeer met elkaar om moeten gaan, omdat het de onderlinge samenwerking en de verbondenheid stimuleert. Norberg-Hodge: ‘In a group of ten children of quite different ages, there will naturally be much more cooperation than in a group of ten twelve-year-olds.’

Het belang van de gemeenschap

Auteurs uit Japan vertellen over het belang van gemeenschappelijkheid. Verbondenheid tussen twee personen in huis is belangrijk, maar de hele buurt moet verbonden zijn, aldus de auteurs. Ze vertellen over een dergelijke buurt in Kyoto, waar de jeugd vrij is en in verbondenheid met de buurtbewoners leeft. Joanna: ‘We’re not born isolated. We’re born as social beings but we’re not trusted to be.’

Children need to be raised in loving environments. Whenever domination is present love is lacking (bell hooks, Feminism Is for Everybody)

Carla joy bergman benadrukt in haar essay het belang van onze eigen gedekoloniseerde levensvormen. Sinds eeuwen is de dominante levensvorm de koloniale hegemonie (wit, heteronormatief, patriarchaal). Die heeft een infrastructuur ontwikkeld en instituties opgebouwd die mensen terugwerpen op zichzelf en de gemeenschapszin ondermijnen.

Gedekoloniseerde gemeenschappen timmeren aan de weg

Bergman ziet dat die gedekoloniseerde levensvormen in de afgelopen tijd van zich laten horen, op veel plekken. De Sami in Noorwegen, de Ainu in Japan, de Maori in Nieuw-Zeeland en duizenden stammen in Zuid-, Midden- en Noord-Amerika. Ze komen in opstand, eisen het recht op hun land op en eigenen zich hun taal en levensstijl weer toe. Grotere dekoloniale en autonome gemeenschappen zijn die van de Zapatista’s en Rojava. Veel wetenschappers wijzen erop dat er voor de kolonisatie geen duidelijke sociale scheidslijnen waren tussen genders of leeftijdsgroepen.

Het goede volwassen leven tegenover de kindertijd

In het theoretische en historische hoofdstuk ‘Childing the World’ beschrijft Toby Rollo dat het jong/jeugdig zijn slechts een andere manier is van zijn en niet alleen voorbehouden is aan de jeugd. Het is een vermogen dat we nooit meer kwijtraken. Maar van oudsher associëren volwassenen in de westerse wereld de menselijke vrijheid en het goede leven bepaald niet met kinderen. Even terug in de tijd.

Orde en rechtvaardigheid werden over het algemeen geassocieerd met het volwassen vermogen om deugdzaam te zijn in trouw, geloof en oordeelskracht, jegens diegenen die dergelijke quasi-goddelijke vermogens niet bezaten. Kinderen in het Westen zouden allesbehalve vrij en goed zijn. De jeugd zou de bron van verdorvenheid op de wereld zijn, de oorzaak van de zonde. De kindsheid stond dan voor de irrationaliteit die orde in chaos veranderde.

De jeugd als de oorspronkelijke uitgebuite klasse

Rollo schrijft dat de jeugd in feite de oorspronkelijke uitgebuite klasse is. In het antieke Rome werden de mensen die te arm waren om belasting te betalen en alleen hun kinderen (proles) als arbeiders konden geven aan het rijk proletarius genoemd.

Zo ontwikkelden Europese economische systemen zich, omdat ze erop gericht waren de onmiddellijke behoeftes van de volwassenen te bevredigen. Daarentegen bleven veel inheemse systemen inheems doordat zij hun keuzes baseerden op wat het kind en de toekomstige generaties nodig hadden.

The surest way to corrupt a youth is to instruct him to hold in higher esteem those who think alike than those who think differently (Friedrich Nietzsche, The Dawn)

Of het nu de verwachtingen van God betrof of dat wat de universele rede voorschreef, de dominante conclusie in de westerse wereld was dat mensen de rede moesten gebruiken om hun heerschappij over het kind en de natuur uit te oefenen.

Hypothese: misbruik witte kinderen leidt tot racisme

Stacey Patton onderzoekt in haar essay hoe diepgeworteld het racisme is en hoe desastreus de gevolgen hiervan zijn. Om een verklaring voor racisme te vinden kijkt Patton naar de geschiedenis van witte kinderen in Europese culturen en hun traumatische ervaringen.

Het misbruik van deze kinderen beïnvloedde de gedragspatronen van hun nakomelingen, die hun onverwerkte trauma, woede en barbaarsheid doorgaven aan mensen van kleur, die immers eveneens als handelingsonbekwaam beschouwd werden. Dat gebeurde wereldwijd, door kolonisatie, onderwerping, apartheid en andere vormen van staatsgeweld.

Geen volwassenheid mogelijk voor zwarte mensen?

Terug naar nu. Onder zwarte kinderen in Amerika komt onevenredig veel misbruik en moord voor, omdat ze zwart zijn en omdat ze kind zijn, aldus Patton. In de racistische mindset worden zwarte kinderen als de kinderen van kinderen beschouwd. Het als inferieur beschouwde ras zou cultureel kinderlijk zijn, wetteloos en crimineel. De wet heeft voor hen gedwongen straffen en de dood in petto.

Terwijl zwarte kinderen altijd kinderen zullen blijven, bestaat er niet zoiets als een wit kind, is de hypothese. Witte kinderen zijn altijd al toekomstige volwassenen. Volwassenheid staat voor het volledig mens-zijn, waarvan zwarte mensen dus zijn uitgesloten.

Baby’s door rebozos meer een ‘we’

In een van de laatste hoofdstukken lezen we ten slotte dat moeders in grote delen van het zuidelijk halfrond hun baby’s op hun rug dragen tijdens hun dagelijkse bezigheden (in hun rebozos). Hierdoor maken deze kinderen deel uit van alle activiteiten en zijn ze meer een ‘we’ dan een ‘ik’.

Beoordeling

Ik vind dit een geweldig en belangrijk boek. Het legt de vinger op de zere plek. Het is namelijk duidelijk dat te veel jongeren (en volwassenen) zich in de westerse wereld ongelukkig voelen. Lijden hoort bij het leven, natuurlijk, maar zelfdoding als (bijna) belangrijkste doodsoorzaak onder jongeren is een teken aan de wand. De Amerikaanse schietpartijen op scholen/universiteiten zijn nog niet eens ter sprake gekomen in deze recensie, laat staan depressiviteit onder jongeren, maar velen zullen het ermee eens zijn dat er fundamenteel iets moet veranderen in onze westerse maatschappijen. De gemeenschappelijkheid en verbondenheid ontbreekt.

Het hoopvolle en mooie aan Trust Kids! is dat het, ondanks de niet mis te verstane kritiek, ook laat zien hoe het anders kan. Er wordt een alternatief geboden in denken en doen en dat is inspirerend. We moeten niet alleen maar tegen iets zijn, maar vooral ook een positief verhaal hebben over wat we willen. Natuurlijk zijn we tegen kindermishandeling, tegen racisme, tegen misogynie, tegen uitbuiting, maar we hebben daarbij een alternatief verhaal nodig om voor te strijden.

Ook al zullen niet alle ruim dertig verhalen elke lezer evenzeer aanspreken, deze bescheiden bundel is groots qua reikwijdte en belang. Centraal staat de verbondenheid tussen de generaties om een vrije en altruïstische menselijke gemeenschap en samenleving te kunnen bewerkstelligen. Het is aan volwassenen om zowel ons innerlijke kind te koesteren als een stap terug te doen om zodoende ruimte te maken voor kinderen. Vertrouw kinderen. Het is het simpelste en het moeilijkste wat er is…

Kids are fully formed human beings the moment they come into this world. They know who they are, they know what they love, they know what to do! It is our job to be stewards of their humanness and provide the opportunities that they need to thrive. Not what you think they need to thrive, but what they tell you they need to thrive (Melody Sherwood (in conversation)

Carla joy bergman (2022) Trust Kids! Stories on Youth Autonomy and Confronting Adult Supremacy. Edinburgh: AK Press. (Een Nederlandse vertaling is in de maak.)